De foutloze Übermensch. Vandaag stuitte ik op een artikel over het aanscherpen van leerdoelen. Blijkbaar was er nog wat ruimte voor verbetering in ons toch al glasheldere en perfect functionerende onderwijssysteem. Nieuwsgierig (of misschien masochistisch) als ik ben, besloot ik te graven in de wereld van leerdoelen voor kleuters. Vanaf nu verwacht ik dat mijn nichtje van vier op haar minst een gedegen debat kan voeren over de existentiële leegte in het werk van Gerard Reve. Want, laten we eerlijk zijn, wat stelt een kleuter van vier tegenwoordig nog voor als zij niet minstens één keer per week een literaire analyse uit haar knuistjes perst?
Eigen mening
Neem bijvoorbeeld het huidige leerdoel dat stelt dat kleuters een eigen mening moeten kunnen vormen naar aanleiding van een verhaal dat ze zelf gelezen hebben. Is dat alles? Een mening? Wat zijn we soft geworden. Een kind van vier zou toch minstens in staat moeten zijn om een foutloos proefschrift te schrijven over de diepere betekenis van Reve’s ‘De Avonden’. Oh, en dat zonder hulp van Google, hè. Gewoon rauw uit het brein. Maar nee, in plaats daarvan hebben we leerdoelen die zeggen dat het oké is als een kind iets vindt van Jip en Janneke of Rupsje Nooitgenoeg. Ik weet het niet hoor, maar misschien is het tijd dat we deze generatie niet langer overspoelen met simplistische verhaaltjes en ze meteen vol gas richting Übermensch sturen. Anders zijn ze straks dertig en weten ze nog steeds niet hoe ze een fatsoenlijke Kafka-analyse kunnen maken. Schrijnend.
Debatteren met een speen in je mond
Het lijkt mij een prachtig beeld, kleuters die in de kring zitten en geen kleurplaat meer inkleuren, maar in plaats daarvan een intensief debat voeren over de diepgaande thema’s in Friedrich Nietzsche’s ‘Also sprach Zarathustra’. Want waarom zouden we genoegen nemen met minder? Als je al op jonge leeftijd kunt filosoferen over de aard van het bestaan, dan ben je op je twaalfde misschien wel klaar om de Nobelprijs voor Literatuur te winnen. Kleine moeite, groot effect. En toch blijven we het leerdoel houden dat kleuters gewoon “moeten kunnen luisteren naar een verhaal en daar iets van vinden.” Bah. Luisteren is voor schapen, analyseren is voor leiders.
Een iPhone bij de geboorte
En laten we het even hebben over communicatie. Onze jongere collega’s in de kantine? Die communiceren toch eigenlijk al prima met hun smartphone. Waarom zouden we dan blijven hangen in de ouderwetse leerdoelen die zeggen dat peuters en kleuters moeten leren “om goed met elkaar te praten en samen te spelen”? Serieus? Praten? Wat een verspilling van energie. We kunnen beter beginnen met het uitreiken van de nieuwste iPhone direct bij de geboorte. Zo leren kinderen op jonge leeftijd alvast wat écht belangrijk is, stil zijn. Geen gehuil, geen gebrabbel, gewoon lekker scrollen. We maken ze toch al vroeg wijs dat ze van de maatschappij vooral niet te veel mogen verwachten, dus waarom niet meteen ook hun verwachtingen van menselijke interactie tot nul reduceren?
Leerdoelen op de schop
Het is toch absurd dat we kleuters niet vanaf dag één klaarstomen voor het echte werk? Ik bedoel, waarom zouden ze mogen genieten van een onbezorgde jeugd waarin ze spelenderwijs de wereld ontdekken, als we ze ook gewoon kunnen omtoveren tot perfect presterende mini-volwassenen? Wat is het nut van spelen als ze ook kunnen leren hoe ze een bedrijf moeten runnen of hun aandelenportefeuille kunnen beheren? Echt, het wordt tijd dat we die leerdoelen flink op de schop nemen.
De foutloze Übermensch
De foutloze Übermensch komt er niet vanzelf. Laten we die peuters eens wat ambitie bijbrengen.
