Weet je nog, vroeger? Dat vage tijdperk waarin je sociaal was als je oma hielp oversteken, een hand opstak naar de buurman, en écht luisterde naar wat iemand zei? Ja, dat tijdperk ligt inmiddels ergens stof te happen naast je oude Nokia 3310. Want tegenwoordig zijn we niet zomaar sociaal — nee, we zijn hyper-sociaal. Dankzij sociale media.
Nou ja, sociaal. Wanneer je sociaal bent dan heb je oog voor jouw medemens, je bent begaan met de ander en je hebt belangstelling in het welzijn van de maatschappij.
Tot zover een korte definitie van het begrip sociaal. Mooi hè? Schrijf dat vooral ergens op, want je zult het hard nodig hebben terwijl je verder leest.
Op je smartphone heeft het begrip sociale media namelijk een vreemd tegenovergesteld effect. We vinden ons heel sociaal door te ageren tegen alles wat we niet sociaal vinden. We schelden naar hartenlust op alles dat ons niet bevalt en posten zaken om het posten en de likes, niet om een sociaal gesprek te voeren met de mensen die ons volgen.
Inderdaad, je bent pas écht sociaal als je 327 woorden onder een Facebookpost tikt om uit te leggen waarom die ene man uit de straat nu toch echt wappie is geworden. Sociaal zijn is commentaar leveren, liefst in HOOFDLETTERS, want dan weet iedereen zeker dat je het meent.
Likes zijn de nieuwe knuffels
Waar we vroeger een knuffel gaven of iemand een schouderklopje, geven we nu… een like. Eén klik en BOEM, instant emotionele steun. Heeft iemand net z’n been gebroken? Like! Is iemand verloofd? Like! Is iemand z’n kat overleden? Like en hartje! Persoonlijke aandacht is zo 2010, en een knuffel is veel te spontaan – daar hebben we tegenwoordig eerst schriftelijke toestemming voor nodig.
En waarom zouden we ook? De uitzonderingen daargelaten zal het merendeel van mijn volgers geen enkele moeite nemen om te lezen wat me bezig houdt.
Nee joh, lezen is voor boomers. Alles wat langer is dan drie regels krijgt het label ‘tl;dr’ (too long; didn’t read) en wordt direct weg geswipet, samen met dat gênante dansfilmpje van je kleinkind.
Ons universum draait om onszelf
Dat past ook perfect bij de trend waarin het eigenlijk alleen belangrijk is hoe wij als individu ons voelen en de mate van welvaart die wij als individu ervaren. Al het andere is ballast en lastig.
Wat nou empathie? Wat nou gemeenschap? We hebben zelfhulpboeken, affirmatiekaarten, en drie apps die dagelijks zeggen dat we fantastisch zijn zoals we zijn. Zolang wij maar ‘in onze kracht staan’ (wie die kracht ooit uitgevonden heeft is overigens ook nooit helemaal duidelijk geworden).
De term sociale media zouden we eigenlijk moeten vervangen door Hyper-individualistische media.
Vroeger had je Google, nu heb je Andrew Tate met z’n mening
Daar waar we vroeger (klinkt al heel erg lang geleden) Google nodig hadden om ons te voorzien van informatie en een mening doen we dit nu via de sociale media. Wáárheid is tenslotte subjectief geworden. Waarom luisteren naar artsen als Sharon uit de straat ook iets ‘gehoord heeft op TikTok’?
Websites krijgen steeds minder een rol van betekenis en als we iets willen weten dan gebruiken we ChatGPT en gaan we niet langer een website openen.
Google verwordt tot een telefoonboek waar je een nummer opzoekt en tot een dumpkanaal van inferieure troep van Ali of Bol.
Lang leve de vooruitgang!
Privacy? Hahahaha!
Maar goed, daar waar we een hele tijd terug nog belang hechtten aan onze privacy, hangt heel Nederland vol met camera’s en maakt het ons geen drol uit wat anderen van ons weten.
Sterker nog: we uploaden vrijwillig foto’s van onze cappuccino’s, vakanties, kinderen, huisdieren, bankrekeningnummers, en af en toe zelfs onze diepste angsten.
We hebben ons overgeleverd aan ondernemers die op zijn minst de indruk wekken fascistisch te denken en aan wereldleiders die het werkelijk helemaal niets kan schelen hoe het met de wereld gaat. Ach ja, zolang de nieuwste iPhone maar op tijd in de winkel ligt, zullen we niet klagen.
De virtuele bubbel: ons veilige plekje
In al dat geweld klampen wij ons vast aan onze eigen gecreëerde virtuele wereld waarin we onszelf mogen zijn.
En daar, binnen de veilige muren van Instagram-filters, hashtags, en YouTube-adviezen over hoe je je leven ‘in 5 stappen’ op orde krijgt, zijn wij eindelijk wie we altijd al waren: goden in ons eigen kleine, gepersonaliseerde universum.
Dit alles verandert voorlopig niet. Sterker nog, het wordt alleen maar extremer. Over tien jaar voeren we hele sollicitatiegesprekken via emoji’s, zijn huwelijkssluitingen live te volgen via een Instagram Story en heeft iedere Nederlander zijn eigen realityshow op TikTok.
Is dat erg? Welnee! Zolang we onze latte art kunnen posten en #vibes kunnen taggen onder foto’s van random zonsondergangen, redden we het prima.
Dus trek je virtuele harnas aan, polish je Bluesky-bio, en vergeet vooral niet: jij bent het centrum van jouw universum.
En als iemand daar iets van zegt… gewoon blokkeren. Lekker sociaal.
